Zmiana nazwiska po rozwodzie

Rozwód powoduje różnorakie skutki prawne. Jednym z nich jest nabycie przez rozwiedzionego małżonka ograniczonego w czasie prawa powrotu do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.

O tym jakie nazwisko nosili będą małżonkowie po zawarciu małżeństwa, decydują oni przez złożenie oświadczeń przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Mogą oni nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich,  zachować dotychczasowe nazwisko albo połączyć dotychczasowe nazwisko z nazwiskiem drugiego małżonka. Przy czym nazwisko połączone nie może składać się więcej niż z dwóch członów.

W razie rozwodu kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje prawo powrotu do poprzedniego nazwiska. W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oś›wiadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.

Rozwód nie oznacza zatem utraty prawa do noszenia nazwiska. Zarówno mąż, jak i żona uzyskują uprawnienie powrotu do poprzedniego nazwiska i żaden sąd czy decyzja organu nie mogą mu tego nakazać. Nie może tego żądać drugi rozwiedziony małżonek: „Były mąż nie może domagać sią odebrania swojej byłej żonie prawa do nazwiska nabytego przez małżeństwo, jako że Kodeks rodzinny i opiekuńczy takiej możliwości nie przewiduje” (postanowienie Sądu Najwyższego z 2 lutego 1978 r., IV CZ 11/78).

Trzymiesięczny termin na powrót do poprzedniego nazwiska jest tzw. terminem zawitym, co oznacza, że nie podlega on przedłużeniu czy przywróceniu. Biegnie on od daty uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie.

Warto zwrócić uwagę, że jeś›li osoba, która chce powrócić do nazwiska po rozwodzie, była już wcześ›niej w związku małżeńskim i się rozwiodła ale nie skorzystała po pierwszym rozwodzie z omawianego prawa, nie ma prawa powrotu do nazwiska, które miała przed pierwszym małżeństwem.

Dla osób chcących powrócić do nazwiska noszonego przed pierwszym z zawartych małżeństw, bądź tych, które nie złożyły oś›wiadczenia w przewidzianym terminie, prawo przewiduje inną możliwoś›ć. Osoba taka może wykorzystać procedurą zmiany nazwiska przewidzianą ustawą  z 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz. U. Nr 220, poz. 1414 ze zm.). Przywołana ustawa umożliwia zmianę nazwiska jednak tylko z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:

1. 1) imienia lub nazwiska oś›mieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;
2. 2) na imię lub nazwisko używane;
3. 3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
4. 4) na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.

Podstawa:

- ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 z późń. zm.);

- ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1414 z późń. zm.).

Autor

Łukasz Dziura, Radca prawny